Anayasa Mahkemesi, 3 Haziran 2025 tarihli ve 2025/121 sayılı kararıyla, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesinin 15. fıkrasını iptal etti. Bu iptal, işe iade davalarında arabuluculuk zorunluluğunu kaldırmamakta, yalnızca asıl işveren ile alt işverenin işe iade talepli arabuluculuk görüşmelerinde anlaşma halinde birlikte katılma zorunluluğunu ortadan kaldırmaktadır.
7036 Sayılı Kanun’un 3/15. Fıkrası Ne Diyordu?
7036 sayılı Kanun’un 3/15. fıkrası, işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda asıl işveren–alt işveren ilişkisi varsa, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması aranır
hükmünü içeriyordu. 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu m.3/15 (İptal Edilen Fıkra) maddesinde ;
“Asıl işveren–alt işveren ilişkisinin varlığı hâlinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması aranır.”
Uygulamada işçi, çoğu zaman asıl işverenin kim olduğunu bilmeden veya ilişkinin varlığından emin olmadan arabulucuya başvurmakta; taraflardan biri gelmediğinde ise dava şartı tamamlanmadığı gerekçesiyle açılan dava usulden reddedilmekteydi.
AYM’ye Başvuru ve Temel Gerekçeler
İptal istemi, bir iş mahkemesinin somut norm denetimi yoluyla Anayasa Mahkemesi’ne taşıdığı başvuru üzerine incelenmiştir. Başvuru gerekçesi özetle şunlara dayanır:
- İşçinin her zaman asıl işverenin kimliğini bilememesi ve arabuluculukta iki işvereni bir araya getirme yükünün ölçüsüz olması,
- Adil yargılanma ve mahkemeye erişim hakkının (Anayasa m.36) fiilen sınırlandırılması,
- Ölçülülük ilkesine (Anayasa m.13) aykırılık ve belirlilik eksikliği nedeniyle hukuk devleti ilkesinin zedelenmesi.
AYM’nin Değerlendirmesi
Mahkemeye Erişim Hakkı Üzerindeki Etki
Arabuluculukta iki işverenin birlikte katılımını arayan kural, işçinin denetimi dışında kalan bir koşulu zorunlu dava şartına dönüştürmekte ve mahkemeye erişimi ölçüsüz biçimde kısıtlamaktadır.
Ölçülülük ve Belirlilik
Kuralın amacı (taraf sıfatının doğru belirlenmesi) meşrudur; ancak araç (birlikte katılım şartı) aynı amaca daha hafif tedbirlerle ulaşılabilecekken orantısızdır. Ayrıca uygulamada hangi işverenin katılmaması hâlinde sürecin geçersiz sayılacağı hususu belirsizdir.
Sonuç: Birlikte Katılım Şartının İptali – Arabuluculuk Devam
AYM, 3/15. fıkrayı Anayasa’nın 13. ve 36. maddelerine aykırı bularak iptal etmiştir. Böylece işe iade taleplerinde:
- Arabuluculuk dava şartı olmaya devam etmektedir.
- Asıl ve alt işverenin birlikte katılması zorunluluğu kaldırılmıştır.
- Arabuluculukta anlaşma sağlanırsa diğer işverenin yokluğu anlaşmayı geçersiz kılmaz; anlaşmazlık hâlinde işçi dava açabilir.
Uygulamadaki Etkiler
Karar, özellikle taşeron/alt işveren bünyesinde çalışanların işe iade başvurularında önemli bir kolaylık sağlamaktadır. İşçinin arabuculukta iki işvereni fiilen bir araya getirme yükü kalktığı için, usulden ret risklerinin azalması beklenir. Arabuluculuk kurumu korunurken, işçinin önündeki bürokratik engel kaldırılmıştır.
Av. Süleyman Güney – Konya İş Davası Avukatı
İşe iade, kıdem tazminatı, fazla mesai, mobbing, iş kazası ve işçilik alacakları süreçlerinde arabuluculuk ve dava aşamalarında profesyonel destek sunuyorum.
📞 0545 692 50 22 • 💬 WhatsApp ile Yaz
✉️ av.suleymanguney@gmail.com
📍 Akabe Mah. Şehit Furkan Doğan Cad. Beyplaza B Blok Kat: 5 No: 502 Karatay / KONYA
© 2025 Av. Süleyman Güney — Konya İş Davası Avukatı