İş hayatında kadın işçilere tanınan en önemli haklardan biri, evlilik nedeniyle işten ayrılma ve kıdem tazminatı talep etme hakkıdır. Türk İş Hukuku’nda yer alan bu düzenleme, özellikle kadın işçilerin evlilik sonrası yaşayabileceği iş–özel hayat dengesini korumaya yöneliktir.
Hukuki Dayanak
1475 sayılı mülga İş Kanunu’nun halen yürürlükte bulunan 14. maddesine göre; “Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde kendi arzusu ile işten ayrılması halinde kıdem tazminatına hak kazanacağı” açıkça düzenlenmiştir. Bu hüküm, evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işçilere özel bir hak tanımaktadır.
Evlilik Nedeniyle Fesihte Şartlar Nelerdir?
1. Cinsiyet Şartı
Bu hak yalnızca kadın işçilere tanınmıştır. Erkek işçilerin evlilik nedeniyle kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır.
2. Süre Şartı
Kadın işçi, evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde bu hakkını kullanmalıdır. 1 yıllık süre geçtikten sonra yapılacak fesihlerde kıdem tazminatı talebi reddedilir. Ayrıca evlenmeden önce yapılan fesihlerde haksız fesih niteliği taşıyacaktır.
3. İrade Şartı
İş sözleşmesinin feshi tamamen işçinin kendi iradesine dayanmalıdır. Yani işverenin baskısıyla değil, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması gerekir.
4. Belgeler
– Evlilik cüzdanı (evliliğin ispatı için)
– Fesih dilekçesi (evlilik nedeniyle fesih hakkına dayandığını açıkça belirtmelidir)
Fesihte Uyulması Gereken Usul
Kadın işçiye tanınmış olan bu hak iş sözleşmesini derhal fesih hakkı vermektedir. Işçinin ayrıca işverene ihbar süresi tanımasına gerek bulunmamaktadır.
Fesih için yazılı bildirim şart değildir. Istifa dilekçesi yazılacak ise bu dilekçede feshin evlilik nedeniyle olduğu açıkça belirtilmelidir.
Müvekkillerimize tavsiye edebileceğimiz en sağlıklı yol ise noterden ihtarname ile evlilik nedeniyle iş akdinin sona erdirildiğinin işverene bildirilmesidir.
Yargıtay Kararları Işığında Evlilik Nedeniyle Fesih
Yargıtay, evlilik nedeniyle fesih hakkının kötüye kullanılmasına karşı hassas davranmaktadır. Kadın işçinin kısa süre sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlaması, tek başına bu hakkın kötüye kullanıldığını göstermez. Ancak fesih dilekçesinde “evlilik nedeniyle iş akdimi sona erdiriyorum” ibaresi yer almalıdır. “İstifa ediyorum” şeklinde genel bir ifade kullanılırsa, kıdem tazminatı hakkı kaybedilebilir.
- Kadın işçinin fesihten sonra başka bir yerde çalışmaya başlaması feshi haksız kılmaz
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 08.05.2014 T. 2012/9096 E. 2014/14994 K.
Kadın işçinin, iş sözleşmesini evlilik nedenine dayalı olarak feshine rağmen başka bir işte çalışmaya başlamasının yasal hakkın kötüye kullanımı olup olmadığı her bir somut olay yönünden ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Evliliğin kadına yüklediği toplumsal sorumluluğun bir gereği olarak yasada belirtilen fesih hakkı tanınmıştır. Çalışma hayatının evlilikle birlikte gereği gibi yürütülemeyeceği düşüncesi, aile birliğinin korunması ve kadının aile ile ilgili görevleri, nedeniyle yasakoyucuyu bu doğrultuda bir düzenlemeye yöneltmiştir. Bununla birlikte Anayasal temeli olan çalışma hak ve hürriyetinin ortadan kaldırılması düşünülemez. Kadın işçinin evlilik nedenine bağlı feshinin ardından kısa bir süre sonra yeniden çalışmasının gerekleri ortaya çıkmış olabilir. Hatta kadın işçi evlilik nedenine dayalı feshin ardından ara vermeksizin başka bir işyerinde çalışmaya başlayabilir ve bu durum evliliğin kadına yüklediği görevlerin yerine getirilmesi noktasında daha olumlu sonuçlar doğurabilir.
Evlilik nedeniyle fesih eylemli olarak da gerçekleştirilebilir
- Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 03.06.2008 T. 2007/18608 E. 2008/14177 K.
Somut olayda davacı işçi 24.08.2003 tarihinde evlenmiş, 26.08.2003 tarihinde izne ayrılmıştır. İzin belgesinde iznin bitim tarihi 07.09.2003 olarak gösterilmiştir. Bu tarihten sonra davacının işe devam etmediğine dair tutanaklar tutularak, devamsızlık nedeni ile iş akdinin davalı işveren tarafından feshedildiğine dair disiplin kurulu kararı alındığı anlaşılmaktadır. Davacının 07.09.2003 tarihinden sonra işe gelmemiş olması işçinin evlenme tarihine göre fiilen evlilik nedeni ile iş akdini feshetmiş olduğunu gösterir. Bu durumda davacının iş akdini evlilik nedeni ile bir yıl içinde feshetmiş olduğundan kıdem tazminatına hakkı bulunmaktadır. Kıdem tazminatı isteğinin kabulü gerekir.
- Evlenmeden önce yapılan fesih haksızdır.
Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 22.04.2013 T. 2013/2664 E. 2013/7151 K.
1475 sayılı Yasanın 14. maddesine göre kadın işçinin evlilik sebebiyle fesih hakkı, evlilik tarihinden itibaren başlayacağından taraflar arasındaki iş sözleşmesinin davacı işçi tarafından evlilik sebebine dayanarak ancak evlilik tarihinden önce feshedildiği tespit edilmekle kıdem tazminatı talebinin reddi yerine yazılı gerekçe ile kabulüne karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
- İşe girmeden önce evli ise haklı fesih imkanı yoktur.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 19.10.2017 T. 2015/13969 E. 2017/16218 K.
Diğer taraftan, kadın işçinin evlenmesi halinde evliliğinden itibaren bir yıl içinde evlilik nedeniyle iş sözleşmesini fesih imkanı vardır. (1475, 14/1. fıkra). Kadın işçinin evlilik sebebiyle fesih hakkı evlilik tarihinden itibaren başlar. Kadın işçinin evlilik öncesinde de bu hakkını kullanması da olanaksızdır. Kadın işçinin iş sözleşmesinin bulunduğu sırada evlenmesi gerekir. Yoksa işe girdiği anda zaten evlenmiş durumda olan bir kadın işçinin evlilik nedeniyle evliliği izleyen bir yıl içinde haklı fesih imkanı olmaması gerekir. İşçinin 1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda işverenin ve işçinin ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır.
- Evlilik feshi için boşanıp tekrar evlenmek hakkın kötüye kullanımıdır.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 01.03.2010 T. 2010/4176 E. 2010/5420 K.
Evliliğin kıdem tazminatına hak kazandıran hallerden olduğu tartışmasızdır. Ancak, davacı boşandıktan yaklaşık 5 ay sonra eski eşiyle evlenmiştir. Sözleşmeyi fesh ederek kıdem tazminatını evliliğini gerekçe yaparak yasanın koruduğu himayeden yararlanmak istemiştir. Dinlenen tanık ifadeleri, maddi olgular önünde inandırıcılığı kabul edilemez. Davacı boşanma davasında eşinin kendisini aldattığından söz etmiş davalı karşı çıkmamıştır. Bu davada iş şartlarını gerekçe göstermiştir. Davacı çelişkili davranmıştır. Dürüstlük kuralına aykırı hakaret etmiştir. Yukarıdaki gerekçe ile davanın reddi gerekirken kabulü bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç
Evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işçi, 1 yıl içinde bu hakkını kullanarak kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak dilekçede doğru ifadelerin kullanılması ve sürelere dikkat edilmesi büyük önem taşır. Hak kaybı yaşanmaması için işten ayrılmadan önce konya iş hukuku avukatı olarak tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.
Fesih için İhtarname Örneği
SAYIN MUHATAP
İHTAR EDEN :
VEKİLİ ve ADRESİ :Av. Süleyman GÜNEY& Av.Yusuf KAYNACI
Akabe Mah. Şehit Furkan Doğan Cad. Bey Plaza B Blok No : 502 Karatay/KONYA
İHTAR EDİLEN :
KONU : İş akdinin feshi
AÇIKLAMALAR :
Müvekkil *** tarihinden bu tarafa çalışmakta olup bu zamana kadar edimlerini tam ve eksiksiz bir şekilde ifa etmiştir.
Müvekkil *** tarihinde evlenmiş olup ekte nüfus kayıtları mevcuttur. 1475 sayılı kanunun 14. maddesi gereğince iş akdi evlilik nedeniyle feshedilmektedir.
Bu nedenlerle fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla kıdem tazminatı, fazla mesai alacağı, ulusal bayram ve genel tatil ücreti , yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti ve ücret/yardım alacağının, kötüniyet ve ayrımcılık tazminatının mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte eksiksiz olarak aşağıda belirtilen hesap numarasına ödenmediği takdirde yasal yollara başvurulacağını ihtaren bildiririz 2025
İHTAR EDEN VEKİLİ
Av. Süleyman GÜNEY
Hesap Bilgileri ;
Hesap Sahibi : Av. Süleyman GÜNEY
Banka Bilgileri :